​(CTT-Đồng Nai) - Đồng Nai đang triển khai Đề án Khu thương mại tự do (TMTD) nhằm khai thác tốt hơn những tiềm năng lợi thế của địa phương. Khu TMTD là mô hình mới nên việc nghiên cứu, tham khảo nhằm lựa chọn phương án hợp lý nhất rất quan trọng.

Sân bay Long Thành tạo cộng hưởng để Đồng Nai phát triển khu thương mại tự do ​

Giới thiệu các khu vực để nghiên cứu phát triển

Theo Sở Tài chính, dự kiến sẽ xây dựng khu TMTD phức hợp. Dự án này được thiết kế để phát huy tối đa lợi thế từ hai hạ tầng chiến lược là Sân bay quốc tế Long Thành và Cảng Phước An. Theo đó, Khu TMTD sẽ bao gồm các phân khu đa dạng như sản xuất, logistics, thương mại dịch vụ tài chính, kinh tế số, công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo. Với tầm nhìn trở thành cửa ngõ xuất nhập khẩu chính của Đông Nam Á, một trung tâm sản xuất hàng xuất khẩu giá trị cao và là trung tâm dịch vụ tài chính, dịch vụ hiện đại mang tầm cỡ thế giới. Để biến mục tiêu này thành hiện thực, cần thiết của việc áp dụng các chính sách ưu đãi về thuế và thực hiện cải cách thủ tục hành chính một cách đồng bộ. Sân bay Long Thành, với khả năng vận tải hàng không tiên tiến, đặc biệt phù hợp cho hàng hóa chất lượng cao và dễ hư hỏng, sẽ cùng với Cảng Phước An – nơi có điều kiện phát triển mạnh các mô hình TMTD tích hợp – tạo thành một mạng lưới giao thương hiệu quả, kết nối tỉnh với các thị trường trọng điểm trên toàn cầu.

Ngoài ra, Đồng Nai có hệ sinh thái công nghiệp đa dạng với 48 khu công nghiệp được quy hoạch; tỉnh có hệ thống giao thông đồng bộ với nhiều tuyến đường cao tốc, đường sắt, quốc lộ đi qua. Trong Quy hoạch tỉnh không quy định về khu TMTD nhưng đã quy hoạch nhiều trung tâm logistics, khu thương mại dịch vụ, khu đổi mới sáng tạo với diện tích hàng ngàn hécta khu vực phụ cận Sân bay Long Thành và Cảng Phước An. Đây là những điều kiện thuận lợi để tỉnh thành lập khu TMTD.

Dựa trên các tiêu chí về định hướng phát triển, khả năng kết nối và sức lan tỏa, cũng như những lợi thế về mặt bằng, đảm bảo an ninh, sự phát triển bền vững, Đồng Nai đề xuất 6 khu vực có thể nghiên cứu để xây dựng khu TMTD trong thời gian tới gồm: Khu công nghiệp Bàu Cạn - Tân Hiệp; Khu công nghệ thông tin tập trung; Khu đổi mới sáng tạo; Khu logistics (huyện Long Thành); Khu công nghiệp Xuân Quế - Sông Nhạn (huyện Cẩm Mỹ); Khu cảng Phước An và hậu cần cảng (huyện Nhơn Trạch).

Lựa chọn mô hình hợp lý

Trên thế giới, khu TMTD đã chứng minh hiệu quả trên toàn cầu gần một thế kỷ qua, được ưa chuộng bởi khả năng tận dụng vị trí địa lý, quan hệ thương mại, tối ưu chi phí và tạo môi trường đầu tư kinh doanh hấp dẫn. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa có mô hình TMTD cụ thể nào, cùng với việc thiếu khung pháp lý rõ ràng. Đối với Đồng Nai, phát triển TMTD sẽ mang lại những lợi ích to lớn: kích thích kinh tế địa phương, thu hút mạnh mẽ đầu tư trong và ngoài nước, tăng cường hoạt động xuất nhập khẩu, tạo hàng chục ngàn cơ hội việc làm mới, và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Điều này không chỉ giúp Đồng Nai trở thành một trung tâm logistics và hàng không quốc tế mà còn tạo đà để Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Dù vậy, việc triển khai TMTD cần hết sức thận trọng. Nếu cơ chế quản lý, giám sát không chặt chẽ hoặc định vị chiến lược không chính xác, mô hình này có thể dẫn đến những hệ quả tiêu cực. Do đó, việc nghiên cứu kỹ lưỡng là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công và hạn chế rủi ro.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Minh Dũng cho rằng, việc xây dựng là một khu TMTD là một vấn đề mới mà Đồng Nai đang trong bước đầu triển khai. Để đảm bảo thành công, tỉnh sẽ cần hợp tác chặt chẽ, học hỏi kinh nghiệm và tham khảo từ các chuyên gia, tổ chức uy tín trong ngành. Mục tiêu cuối cùng là hoàn thiện một đề án vững chắc, không chỉ là cơ sở để thu hút các nguồn đầu tư mà còn hướng đến phát triển bền vững cho Đồng Nai trong tương lai.