​(CTT-Đồng Nai) - Công ty TNHH ca cao Trọng Đức, có trụ sở tại xã Phú Hòa, huyện Định Quán, đã tiên phong triển khai mô hình cánh đồng lớn (CĐL) cây ca cao, kết hợp chặt chẽ giữa quy trình sản xuất và khâu tiêu thụ từ năm 2015. Đến nay, dự án đã đạt được những thành tựu đáng kể, mở rộng diện tích canh tác ca cao lên hơn 700 hécta trên địa bàn tỉnh Đồng Nai và một số tỉnh thành lân cận. Đặc biệt, giá thu mua trái ca cao tươi tại vườn hiện đang ở mức chưa từng được ghi nhận trong vòng 70 năm trở lại đây. Theo đó, nông dân tham gia vào các dự án CĐL ca cao đang thu được lợi nhuận vượt trội từ loại cây trồng này, cho thấy hiệu quả tích cực của mô hình sản xuất tập trung.

Chế biến ca cao tại Công ty TNHH ca cao Trọng Đức, huyện Định Quán​

Nông dân thu lợi nhuận lớn

Giá trái ca cao tươi hiện đang được bán tại vườn với mức 16 ngàn đồng/kg, ghi nhận mức cao nhất trong vòng 70 năm qua. Sự tăng vọt này là do nhu cầu tiêu thụ ca cao trên thị trường thế giới đang có xu hướng tăng nhanh chóng. Đồng thời, nguồn cung lại trở nên khan hiếm, chủ yếu do khu vực sản xuất ca cao lớn nhất thế giới ở châu Phi bị mất mùa nghiêm trọng do tình trạng khô hạn kéo dài. Dự báo trong thời gian tới, giá ca cao có khả năng tiếp tục duy trì ở mức cao do nhiều quốc gia trên thế giới dự kiến sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng của tình trạng mất mùa ca cao.

Mức giá ca cao hiện tại đã mang lại thu nhập cao gấp bội cho nông dân so với khi họ mới tham gia dự án CĐL. Nông dân trồng ca cao ở huyện Định Quán, chia sẻ ban đầu, khi trồng xen canh ca cao trong vườn điều theo dự án CĐL, chỉ mong thu về 40-60 triệu đồng lợi nhuận mỗi năm trên một hécta. Thế nhưng, giá ca cao đã tăng hơn 3 lần so với thời điểm đó, và năng suất cũng tăng lên, giúp nông dân có thể đạt lợi nhuận từ 200-300 triệu đồng/hécta. Đây là một mức thu nhập mà những người trồng ca cao trước đây khó có thể hình dung được.

Ông Phạm Văn Cường, Tổ trưởng Tổ hợp tác ca cao Ngọc Định, cho biết giá trái ca cao ngày càng tăng đã khuyến khích nông dân tập trung đầu tư chăm sóc, dẫn đến năng suất cây trồng này ngày càng cao. Vụ thu hoạch năm nay, năng suất ca cao của tổ hợp tác đã tăng thêm từ 20-30% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt trung bình từ 18-25 tấn/hécta tùy thuộc vào từng nhà vườn. Ông Cường cũng phân tích rằng cây ca cao có chi phí đầu tư thấp, thường chỉ vài chục triệu đồng cho phân bón và thuốc bảo vệ thực vật mỗi năm. Do đó, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận từ ca cao mang lại hàng trăm triệu đồng/hécta, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng chủ lực khác của tỉnh hiện nay. Ông Cường chia sẻ thêm: “Tổ hợp tác ca cao Ngọc Định hiện đã có 60 thành viên, phát triển được 80 hécta trồng ca cao. Mô hình này đang tiếp tục thu hút sự quan tâm đầu tư của nhiều nông dân nhờ hiệu quả kinh tế cao".

Một trong những ưu điểm nổi bật của cây ca cao là khả năng cho thu hoạch kéo dài gần như quanh năm (9 tháng), trong khi 3 tháng còn lại tập trung vào chăm sóc. Điều này đảm bảo năng suất ổn định và giúp người trồng tránh được rủi ro mất mùa như các cây một vụ. Cây ca cao cũng có khả năng chống chịu tốt với thời tiết, giảm nguy cơ thất thu. Đặc biệt, ca cao là loại cây dễ trồng, sinh trưởng khỏe mạnh, có khả năng phục hồi tốt ngay cả khi gặp điều kiện bất lợi như thiếu đầu tư hoặc khô hạn, không bị suy kiệt và chết như nhiều cây trồng khác.

Hình thành chuỗi liên kết bền vững

Ban đầu chỉ có vài chục hécta, nhưng nhờ dự án cánh đồng mẫu lớn, Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức đã phát triển diện tích trồng ca cao lên hơn 700 hécta tại Đồng Nai và các tỉnh thành lân cận. Điều đáng chú ý là chuỗi liên kết từ trồng trọt, chế biến đến tiêu thụ ca cao của doanh nghiệp này ngày càng phát triển một cách bền vững. Ông Phạm Thành Lập, Tổ trưởng Tổ hợp tác ca cao Trung Hòa (huyện Trảng Bom), chia sẻ rằng khi tham gia vào chuỗi liên kết này, nông dân được doanh nghiệp cung cấp giống chất lượng cao, có đội ngũ kỹ thuật đến tận vườn hướng dẫn về chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh, đặc biệt là đảm bảo bao tiêu sản phẩm với giá tốt, giúp nông dân yên tâm gắn bó lâu dài.

Tham gia dự án CĐL ca cao, các hợp tác xã và tổ hợp tác còn tự xây dựng các đội ngũ kỹ thuật để cung cấp dịch vụ toàn diện cho nhà vườn, từ tỉa cành, tạo tán đến quản lý và xử lý dịch bệnh. Tần suất thu hoạch hàng tuần tạo điều kiện cho các thành viên thường xuyên trao đổi thông tin thị trường và kỹ thuật chăm sóc. Một điểm quan trọng khác là nông dân CĐL được hướng dẫn chuyển sang canh tác hữu cơ, tận dụng lá tỉa để che phủ và tạo phân hữu cơ, giúp giữ ẩm và tăng độ phì cho đất. Phương pháp này giúp cây khỏe mạnh, giảm sâu bệnh và tăng năng suất.

Nông dân trồng ca cao tại xã Ngọc Định, huyện Định Quán phấn khởi vào vụ thu hoạch vì ca cao tăng giá sốc​

Một yếu tố quan trọng được người nông dân trồng ca cao ngày càng chú trọng là việc sản xuất ra các sản phẩm đảm bảo an toàn và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu. Với tầm nhìn này, ngay từ giai đoạn đầu triển khai dự án CĐL ca cao, Công ty TNHH ca cao Trọng Đức đã tích cực hỗ trợ nông dân trong việc đạt được chứng nhận UTZ, một tiêu chuẩn quốc tế về canh tác bền vững. Đến nay, Việt Nam có gần 370 hécta ca cao được chứng nhận UTZ, trong đó Đồng Nai là tỉnh dẫn đầu với diện tích lớn nhất, vượt quá 200 hécta. Đây cũng là yếu tố then chốt giúp ca cao Đồng Nai nhận được sự đánh giá cao từ thị trường thế giới về chất lượng và hương vị đặc trưng.

Ông Đặng Tường Khanh, Giám đốc Công ty TNHH ca cao Trọng Đức, cho biết đặc thù của cây ca cao là nông dân không thể tự tiêu thụ tại chợ. Vì vậy, doanh nghiệp đã đầu tư vào dự án cánh đồng lớn, tập hợp nông dân thành các tổ hợp tác và hợp tác xã để triển khai sản xuất một cách đồng bộ, giúp nông dân được hướng dẫn và ổn định sản xuất. Theo đó, bên cạnh việc xuất khẩu hạt ca cao, doanh nghiệp còn đặc biệt chú trọng đầu tư vào chế biến sâu, đa dạng hóa các sản phẩm nhằm gia tăng giá trị cho cây trồng này. Hiện tại, công ty đã phát triển được 60 sản phẩm chế biến sâu, trong đó có 2 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao và 1 sản phẩm tiềm năng đạt OCOP 5 sao.​