Bệnh dịch tả heo châu Phi (ASF) tiếp tục có khả năng lây lan rộng, tốc độ lây lan nhanh hơn và rất có thể 100% tỉnh, thành trong cả nước sẽ xuất hiện dịch trong thời gian tới. Đây là nhấn mạnh của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp - phát triển nông thôn (NN-PTNT) Hà Công Tuấn trong chuyến đi kiểm tra và làm việc với UBND tỉnh Đồng Nai về công tác phòng, chống dịch bệnh ASF chiều 6-6.
Giám sát chặt các cơ sở chăn nuôi lớn
Theo Thứ trưởng Hà Công Tuấn, hiện nay cả nước đã có 54 tỉnh, thành xuất hiện dịch ASF. Trên phạm vi cả nước đã có 2,3 triệu con heo phải tiêu hủy do ảnh hưởng của dịch bệnh.
Đặc biệt, trong tháng 4 và 5, dịch ASF đã xuất hiện và lây lan rất nhanh tại các địa phương phía Nam. Theo đó, từ ổ dịch đầu tiên tại xã Đồi 61, huyện Trảng Bom xuất hiện ngày 24-4, đến nay đã có 24 tỉnh, thành phía Nam xuất hiện ổ dịch.
Nhận định về diễn biến dịch trong thời gian sắp tới, Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho rằng, hiện miền Nam đã bước vào mùa mưa nên nguy cơ lây nhiễm của dịch bệnh là rất cao. “Mùa mưa ở Đồng bằng sông Cửu Long còn gọi là mùa nước nổi. Do đó, mầm bệnh lây lan qua nguồn nước sông ngòi, kênh rạch là rất lớn và rất khó phòng, chống”, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT nhận định.
Tại Đồng Nai, theo báo cáo mới nhất của Sở NN-PTNT, đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện dịch ASF tại 13 xã thuộc địa bàn 4 huyện gồm: Đồi 61, Bình Minh, Bắc Sơn, Quảng Tiến (huyện Trảng Bom); Phước Thiền, Hiệp Phước (huyện Nhơn Trạch); Tân Bình, Tân An, Vĩnh Tân, thị trấn Vĩnh An, Thiện Tân (huyện Vĩnh Cửu) và An Phước, Long Đức (huyện Long Thành). Trong số này đã có 3 xã gồm Đồi 61, Phước Thiền, Hiệp Phước đã công bố hết dịch.
Do chưa có vắc xin điều trị nên việc vệ sinh, tiêu độc khử trùng được xem là giải pháp hiệu quả nhất để đối phó với dịch tả heo châu Phi.
Đồng Nai cũng đã phải tiến hành tiêu hủy hơn 7.000 con heo vì ảnh hưởng của dịch bệnh.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Chánh cho biết, để đối phó với dịch bệnh, Đồng Nai hiện đang tập trung tất cả nguồn lực để thực hiện các biện pháp. Tỉnh đã lập 7 chốt kiểm dịch để kiểm soát việc vận chuyển heo và các sản phẩm từ heo ra, vào địa bàn. Cùng với đó, tỉnh cũng đã thực hiện nghiêm công tác vệ sinh tiêu độc, khử trùng, kiểm soát giết mổ. “Hiện nay việc phòng, chống dịch ASF được Đồng Nai xem là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Chánh nhấn mạnh.
Về các giải pháp nhằm đối phó với dịch bệnh ASF thời gian tới, Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh, đối với người chăn nuôi và các cơ sở chăn nuôi, phải tiếp tục làm tốt công tác vệ sinh, tiêu trùng khử độc. Đây là giải pháp quan trọng nhất do hiện nay ASF chưa có vắc xin điều trị đặc chủng. Cùng với đó, khi phát hiện ổ dịch, người dân cần báo ngay cho cơ quan chức năng tiến hành xác minh, tiêu hủy để tránh lây lan. Đồng Nai cũng cần phải làm tốt công tác kiểm soát vận chuyển, giết mổ và tiến hành hỗ trợ nhanh để người dân không giấu dịch.
Đặc biệt, Thứ trưởng Hà Công Tuấn đề nghị tỉnh giám sát chặt các cơ sở chăn nuôi heo lớn. Bởi theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, tuy hiện chủ yếu các ổ dịch trên địa bàn tỉnh phát sinh ở hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nhưng với diễn biến phức tạp như hiện nay, các cơ sở chăn nuôi lớn cũng đối mặt với nguy cơ xâm nhiễm rất cao. “Phải giám sát chặt, nếu không dịch xâm nhiễm vào các cơ sở chăn nuôi lớn thì hậu quả sẽ rất khốc liệt”, Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh.
Tiếp tục xác minh 2 vụ việc xem xét khởi tố hình sự
Đầu tiên là vụ việc bắt quả tang cơ sở giết mổ gần 1.500kg heo chết, trong đó qua xác minh có 82kg heo nhiễm ASF tại xã Bình Minh, huyện Trảng Bom. Theo Thượng tá Nguyễn Văn Hạnh, Phó trưởng phòng Cảnh sát môi trường, Công an tỉnh, hiện Phòng Cảnh sát môi trường đã chuyển hồ sơ cho Phòng Cảnh sát kinh tế là đơn vị có chức năng tiếp tục điều tra làm rõ vụ việc.
Riêng vụ phát hiện 4 tấn thịt heo nghi nhiễm ASF của Công ty TNHH MTV thực phẩm Linh Trang, ấp Tân Bình, xã Bình Minh, huyện Trảng Bom thì cơ sở này đã tự gửi mẫu đi kiểm tra. Tuy nhiên, theo Thượng tá Nguyễn Văn Hạnh, quá trình điều tra gặp khó do khi phát hiện số thịt này không được chứa tại nơi đăng ký địa chỉ công ty mà chứa ở nhà kế bên là nơi ở của mẹ chủ doanh nghiệp. Do đó, hiện cơ quan công an vẫn đang tiếp tục điều tra, làm rõ.
Đề nghị công an vào cuộc
Bà Lương Thị Lan, Phó Chủ tịch UBND huyện Trảng Bom - địa phương đầu tiên trên địa bàn tỉnh xuất hiện ổ dịch cho biết, hiện nay công tác phòng, chống dịch ASF gặp nhiều khó khăn, nhất là sự thiếu hợp tác từ các hộ chăn nuôi có heo bị nhiễm dịch. Theo bà Lan, nhiều hộ có heo chết thì giấu, không báo cơ quan chức năng mà nấu lên làm thức ăn cho cá.
Ngoài ra, hiện nay công tác kiểm soát vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ và nhập heo giống cũng gặp rất nhiều khó khăn vì người chăn nuôi không hợp tác. “Khi phát hiện ổ dịch, cơ quan chức năng của huyện xuống lấy thông tin, truy xuất nguồn gốc để tìm nơi phát sinh dịch thì người dân không hợp tác, không khai báo. Chỉ khi có lực lượng công an vào cuộc thì họ mới cung cấp thông tin”, Phó Chủ tịch UBND huyện Trảng Bom cho hay.
Do đó, theo bà Lan, để chống dịch có hiệu quả, thời gian tới, lực lượng công an cần vào cuộc, tham gia vào việc xác minh nguồn gốc heo, thức ăn, vận chuyển nhằm hạn chế lây lan dịch bệnh.
Tương tự, ông Nguyễn Quang Phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Cửu - địa phương phát sinh nhiều ổ dịch nhất ở Đồng Nai cũng kiến nghị lực lượng công an nên tham gia vào công tác phòng, chống dịch sâu rộng hơn.
Theo ông Phương, qua xác minh, nguyên nhân chính dẫn đến lây lan dịch bệnh trên địa bàn huyện là do người chăn nuôi sử dụng thức ăn dư thừa tại các nhà máy, xí nghiệp. Huyện đã tăng cường công tác kiểm tra, xử phạt nhưng không thể kiểm soát hoàn toàn. Do đó, để công tác phòng, chống dịch có hiệu quả, lực lượng Công an cần tham gia nhiều hơn.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Chánh, hiện nay, tỉnh đang chỉ đạo công an làm rõ để tiến hành xử lý hình sự đối với các vụ việc tàng trữ và cố tình giết mổ heo bệnh nhằm tạo ra sự răn đe mạnh. Thời gian tới cũng sẽ yêu cầu lực lượng công an tham gia nhiều hơn vào công tác kiểm soát, xác minh nguồn gốc để nhanh chóng nắm bắt nguồn lây bệnh để dập dịch. “Phải xử lý hình sự để tạo tính răn đe. Trong tình hình dịch đang diễn biến phức tạp, các hành vi vi phạm pháp luật làm phát tán, lây nhiễm dịch bệnh cần xử lý nghiêm”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh.
Chỉ tái đàn ở vùng đã hết vi rút ASF
Liên quan đến vấn đề tái đàn heo hiện nay, Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho biết, với diễn biến phức tạp hiện nay, Bộ NN-PTNT vẫn chưa đưa ra khuyến cáo gì cho việc tái đàn của người dân. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, tránh thiệt hại, người dân chỉ nên tái đàn ở những vùng đã hết vi rút ASF lưu hành. Những vùng công bố hết dịch sau 30 ngày vẫn chưa đảm bảo an toàn để tái đàn. Ngoài ra, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT cũng cho rằng người dân cũng cần tính toán để chuyển sang chăn nuôi các vật nuôi khác. Bởi hiện nay chưa có vắc xin đặc trị ASF nên cũng phải tính đến chuyện “sống chung” với dịch trong 2, 3 năm tới.
Ban hành mức giá hỗ trợ mới
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Chánh, do giá heo hơi trên thị trường hiện nay giảm so với giá thị trường thời điểm xây dựng chính sách nên ngày 4-6, UBND tỉnh đã ban hành quyết định mới về mức giá hỗ trợ đối với người chăn nuôi có heo bị tiêu hủy như sau: Đối với heo con theo mẹ hỗ trợ 216.000 đồng/con; đối với heo con cai sữa đến dưới 2 tháng tuổi (trọng lượng từ 8 - 20kg) hỗ trợ 375.000 đồng/con; đối với heo thịt từ 2 - 4 tháng tuổi (trong lượng từ 20 - 60kg) hỗ trợ 1.440.000 đồng/con; đối với heo thịt, heo giống hậu bị từ trên 4 tháng tuổi (trọng lượng trên 60kg/con) hỗ trợ 2.160.000 đồng/con; đối với heo nái, heo được giống đang khai thác hỗ trợ 3.240.000 đồng/con.
Như vậy mức hỗ trợ mới giảm gần 30% so với mức hỗ trợ theo quyết định trước đây.
Phạm Tùng