Đồng Nai là một trong các vùng trọng điểm, chiến trường ác liệt trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc với biết bao anh hùng liệt sĩ đã anh dũng chiến đấu và ngã xuống trên mảnh đất này. Từ tấm lòng tri ân, trách nhiệm sâu sắc, nhiều năm qua, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân trong tỉnh đã nỗ lực tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ đưa về an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ. Việc làm này không chỉ thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” mà còn là mệnh lệnh từ trái tim, trách nhiệm với gia đình liệt sĩ, với những người ở lại…​

Tích cực tìm kiếm

Ðại tá Trần Văn Khương, Phó chính ủy Bộ CHQS tỉnh cho biết, thực hiện Quyết định 1237 của Thủ tướng Chính phủ về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, trong những năm 2016 - 2018, Ban chỉ đạo 1237 tỉnh (nay là Ban chỉ đạo 515) đã tổ chức nhiều đợt tìm kiếm hài cốt liệt sĩ đạt kết quả. Theo đó, từ năm 2018 đến nay, lực lượng chức năng đã tìm thấy mộ tập thể 13 hài cốt liệt sĩ tại xã Bàu Cạn (huyện Long Thành) và 9 hài cốt liệt sĩ tại xã Phú An (huyện Tân Phú) cùng một số mộ lẻ ở các địa bàn trong tỉnh. Các đợt tìm kiếm được thực hiện nhanh chóng, huy động nhiều nguồn lực, không quản ngại ngày đêm, khó khăn để xác nhận đúng danh tính và đưa hài cốt liệt sĩ về với đồng đội, với đất mẹ quê hương.

Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Phú Cường và Thiếu tướng Đỗ Văn Bảnh, Chủ nhiệm Chính trị QK7 thực hiện nghi thức di quách trong lễ truy điệu liệt sĩ tìm thấy ở Bàu Cạn (Long Thành) năm 2018.

Cách đây gần 2 năm, Ðồng Nai tổ chức trang trọng lễ truy điệu hài cốt liệt sĩ hy sinh trong trận đánh Sân bay Biên Hòa đêm 31-1-1968 với sự tham dự của các thân nhân liệt sĩ. Họ đã vượt hàng ngàn km đến buổi lễ để bày tỏ sự xúc động, trân trọng và biết ơn. Ðiển hình như trường hợp chị Vũ Thị Hoa (quê Thanh Hóa), hiện đang sống tại Cộng hòa Liên bang Ðức. Chị là con gái của liệt sĩ Vũ Văn Cường, hy sinh trong trận đánh vào Sân bay Biên Hòa. Khi nhận được thông tin, từ 2 giờ sáng, chị đã thu xếp bay về Việt Nam và đến Ðồng Nai dự buổi lễ. “Vậy là gia đình đã yên tâm khi biết cha tôi được yên nghỉ bên đồng đội, được quan tâm hương khói thường xuyên”, chị Hoa xúc động nói.

Cùng với sự nỗ lực trong tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ của Ban chỉ đạo 515 tỉnh, Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh đã tích cực tư vấn, trợ giúp việc tìm kiếm, quy tập và an táng hài cốt liệt sĩ. Theo Chủ tịch Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Nguyễn Xuân Chiến, từ năm 2018 đến nay, Hội đã hướng dẫn hàng chục gia đình liệt sĩ lấy mẫu sinh phẩm để xét nghiệm ADN; tư vấn hàng trăm gia đình về thủ tục đưa, tiễn hài cốt liệt sĩ cũng như cung cấp hàng ngàn thông tin cho các đơn vị liên quan trong việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Bên cạnh đó, Hội còn phối hợp với các ngành tổ chức 2 buổi truy điệu, đưa tiễn hài cốt của liệt sĩ Nguyễn Khắc Nhiễu (Hải Dương) và Hà Huy Thiệp (Hà Nội) hy sinh trong trận đánh giải phóng TX. Long Khánh về an táng theo nguyện vọng của gia đình.

“Với quyết tâm chính trị cao và bằng tinh thần trách nhiệm của người đang sống với đồng đội đã hy sinh, chúng tôi tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng tìm kiếm cho được hài cốt các liệt sĩ cũng như hỗ trợ thông tin hữu ích cho gia đình liệt sĩ. Việc xử lý thông tin gặp nhiều khó khăn song với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin thì quá trình xác minh đã thuận lợi, chính xác hơn rất nhiều, góp phần động viên, hỗ trợ kịp thời thân nhân liệt sĩ trong quá trình tìm kiếm”, Chủ tịch Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Nguyễn Xuân Chiến nói.

Tiếp tục cuộc hành trình

Ðại tá Trần Văn Khương, Phó chính ủy Bộ CHQS tỉnh chia sẻ, dựa vào tư liệu lịch sử các trận đánh trên địa bàn Ðồng Nai giai đoạn 1966 - 1975 và các nguồn tin nhiều phía, hiện trên địa bàn tỉnh còn nhiều khu vực nghi có hài cốt liệt sĩ chưa được khảo sát, tìm kiếm. Trong đó có những nơi nghi có mộ liệt sĩ tập thể hy sinh giai đoạn 1966 - 1975 do địch chôn lấp chưa xác định được vị trí để quy tập. Do vậy, Ban chỉ đạo 515 và Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh đang tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm tiếp tục khảo sát, tìm kiếm, quy tập, đưa liệt sĩ về nghĩa trang.

Đoàn tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tại xã Phú An (huyện Tân Phú) năm 2018.

Theo Ðại tá Trần Văn Khương, việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, là cuộc hành trình gian nan đòi hỏi nhiều quyết tâm, nỗ lực. Ngoài sự tích cực của các thành viên Ban chỉ đạo 515 và Bộ CHQS tỉnh, lực lượng chức năng đã dựa vào nhân dân để đa dạng các nguồn thông tin, tổ chức hội thảo, chắt lọc thông tin để hỗ trợ quá trình nghiên cứu, tìm kiếm.

Ðịa bàn xã Long An (huyện Long Thành) trước năm 1975 là nơi đóng quân của lực lượng chư hầu Thái Lan, đặc biệt chốt Helena đã diễn ra trận đánh ác liệt ngày 16-3-1969. Theo thông tin các cơ quan chức năng thu thập được, tại chốt Helena khả năng có khoảng 39 hài cốt liệt sĩ được chôn lấp tại một hố chôn tập thể. Từ thông tin trên, tháng 8-2018, Ban chỉ đạo 515 đã xin ý kiến Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Quân khu 7 và Bộ Quốc phòng cử đoàn công tác trực tiếp đến Thái Lan gặp gỡ một số cựu binh đã từng tham gia trận đánh này. Kết quả chuyến đi đã thu thập một cuốn kỷ yếu trên 500 trang của một Sư đoàn chư hầu Thái Lan và nhật ký của cựu binh Thái Lan trực tiếp tham gia trận đánh chốt Helena. Qua đối chiếu cho thấy sự trùng khớp với những tư liệu mà cơ quan thường trực đang nắm giữ. Sáng qua 18-4, Ban chỉ đạo 515 tỉnh đã phối hợp với huyện Long Thành tổ chức đợt tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ giai đoạn 1 tại ấp An Lâm, xã Long An. Trong đợt tìm kiếm này, Ban chỉ đạo huy động các phương tiện, nhân lực tổ chức đào xới, tìm kiếm trên diện tích khoảng 10.700m2 đất.

Theo Ðại tá Trần Văn Khương, nếu các tư liệu trùng khớp và cuộc tìm kiếm có kết quả sẽ tạo động lực để lực lượng tìm kiếm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, khẳng định quyết tâm chính trị cao của Ðảng bộ và nhân dân Ðồng Nai trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Nếu đợt tìm kiếm này chưa đạt kết quả, Thường trực Ban chỉ đạo 515 tỉnh sẽ báo cáo Tỉnh ủy, UBND tỉnh xin ý kiến của Quân khu 7 và Bộ Quốc phòng cho mời đại diện một số cựu binh Thái Lan từng tham chiến khu vực này sang trực tiếp hỗ trợ công tác tìm kiếm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hòa Hiệp, Trưởng ban chỉ đạo 515 tỉnh cho biết, Đồng Nai sẽ tiếp tục nỗ lực, chủ động trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn với quyết tâm cao nhất, đưa hài cốt liệt sĩ về an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ. Sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ sẽ được các thế hệ sau trân trọng, tri ân và là hành trang tiếp bước trên chặng đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nguyệt Hà