Chín tháng năm 2023, kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến không thuận lợi do ảnh hưởng của chiến tranh, lạm phát tăng cao, suy thoái kinh tế thế giới diễn ra đã ảnh hưởng tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp và đời sống xã hội của cả nước nói chung, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai nói riêng. Trong bối cảnh khó khăn diễn ra, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành, doanh nghiệp tập trung các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân và bảo đảm an sinh xã hội; các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh thể hiện sự nỗ lực, quyết tâm, đẩy mạnh sản xuất, phấn đấu hoàn thành mục tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế kế hoạch mà nghị quyết của Tỉnh ủy và HĐND tỉnh đề ra. Tuy nhiên 9 tháng đầu năm 2023, tình hình sản xuất kinh doanh nói chung đang gặp không ít khó khăn, do thiếu đơn hàng sản xuất, thị trường xuất khẩu sụt giảm mạnh, tiêu thụ sản phẩm khó khăn, công nhân thiếu việc làm, thu nhập giảm v.v... vì vậy ảnh hưởng lớn đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở kết quả thực hiện 8 tháng đầu năm và ước tính tháng 9/2023, Cục Thống kê dự ước tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh 9 tháng năm 2023 như sau:

1. Sản xuất công nghiệp
Tình hình sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh 9 tháng năm 2023 vẫn tiếp tục khó khăn do tình hình chính trị trên thế giới, chiến tranh Nga Ucraina kéo dài, lạm phát ở các nước nhất là các nước liên minh Châu Âu, lãi suất tín dụng tăng…, do đó đã tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh các doanh nghiệp, đơn hàng sản xuất của doanh nghiệp bị sụt giảm mạnh, chỉ số tồn kho xu hướng gia tăng, tình trạng thiếu việc làm diễn ra khá phổ biến ở các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp có Vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thuộc vào các ngành có nhiều lao động từ đó làm ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình sản xuất công nghiệp trên địa bàn. Chỉ số sản xuất chung toàn ngành công nghiệp trên địa bàn 9 tháng dự ước đạt thấp.
- Dự ước chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 9/2023 tăng 1,13% so tháng trước đây là mức tăng thấp, trong đó: ngành khai khoáng giảm 2,48%; Công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 1,13%; Sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước tăng 1,96%; Cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước tăng 0,66%. Có 25/27 ngành tăng so tháng trước như: sản xuất chế biến thực phẩm tăng 0,69%; sản xuất đồ uống tăng 1,29%; Sản xuất giấy và sản phẩm tử giấy tăng 2,85%; Sản xuất trang phục tăng 1,39%; sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất tăng 1,68%; sản xuất khoảng phi kim loại khác tăng 0,22%; sản xuất thuốc, hóa dược và dược liệu tăng 1,34%; Sản xuất sản phẩm điện tử, máy tính và sản phẩm quang học tăng 2,34%; Sản xuất máy móc, thiết bị chưa được phân vào dâu tăng 3,99%; Sản xuất phương tiện vận tải khác tăng 2,43%, … Nhìn chung hầu hết các ngành sản xuất đều có tăng so tháng trước nhưng mức tăng thấp, nguyên nhân chủ yếu do tình hình sản xuất của các doanh nghiệp vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn do đơn hàng chưa được cải thiện, nhiều đơn hàng đã ký nhưng phải ngưng do đối tác không có khả năng thanh toán vì khó khăn về tài chính, thị trường xuất khẩu giảm dẫn đến việc doanh nghiệp thu hẹp sản xuất. Đặc biệt ngành sản xuất giường, tủ, bàn ghế từ đầu năm đến nay đơn hàng rất ít, hầu hết các Doanh nghiệp chưa có đơn hàng sản xuất. tuy nhiên tháng 9 này một số Doanh nghiệp cũng đã có thêm hợp đồng mới để sản xuất từ nay đến cuối năm như ngành Da giày, Dệt, May v.v… hy vọng những tháng cuối năm tình hình sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp khả quan hơn.
- Chỉ số sản xuất công nghiệp quý III năm 2023 tăng 1,85% so quý II/2023 và tăng 7,27% so với cùng kỳ. Trong đó: Khai khoáng tăng 7,4%; nhóm ngành chế biến, chế tạo tăng 8,61%; sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước giảm 20,09%; cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước tăng 6,39%. Sản xuất công nghiệp trong quý III chững lại do giá nguyên liệu tăng cao, dẫn đến nguồn cung nguyên liệu bị giảm mạnh, nhập khẩu nguyên liệu chịu tác động khá nặng nề, nhiều doanh nghiệp không có đơn hàng sản xuất. Một số ngành sản xuất giày da, sản phẩm gỗ, dệt may, điện tử… Xuất khẩu giảm là do đơn hàng của các doanh nghiệp còn ít, ký kết được các hợp đồng sản xuất mới chưa nhiều, do đó sản xuất cũng bị ảnh hưởng. Các doanh nghiệp sản xuất có quy mô lớn đều giảm sản lượng sản xuất, công nhân nghỉ việc luân phiên như công ty Dệt Tainan, công ty giày da Taiwan Vina, công ty Changshin...
- Dự ước chỉ số sản xuất công nghiệp 9 tháng/2023 tăng 4,31% so cùng kỳ đây là mức tăng thấp nhất so với 9 tháng của nhiều năm qua, trong đó ngành khai khoáng tăng 4,9%; Công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 4,98%; sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước giảm 8,54%; cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước tăng 4,13%. Nhìn chung tình hình sản xuất công nghiệp 9 tháng năm 2023 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai của các doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn do thiếu đơn hàng sản xuất, giá nguyên liệu giá vẫn cao, một số doanh nghiệp phải sắp xếp lại sản xuất, cắt giảm lao động để duy trì sản xuất, mặc dù trong tháng 9 một số doanh nghiệp đã ký được đơn hàng sản xuất mới, tuy nhiên lượng hàng chưa nhiều. Vì vậy chỉ số sản xuất công nghiệp trên địa bàn 9 tháng và dự báo quý IV/2023 tăng trưởng còn thấp.
Một số ngành công nghiệp chủ lực có chỉ số sản xuất 9 tháng đầu năm đạt mức tăng khá so cùng kỳ như: Sản xuất đồ uống tăng 6,4%, Sản xuất chế biến thực phẩm 6,04%; May mặc tăng 5,87%; sản xuất hóa chất tăng 4,3%; sản xuất thuốc, hóa dược và dược liệu tăng 7,75%.v.v…một số ngành sản xuất khác như: sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic tăng 7,06%; sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại khác tăng 4,68%; sản xuất kim loại đúc sẵn tăng 11,33%; sản xuất thiết bị điện tăng 5,43%, sản xuất máy móc thiết bị chưa phân vào đâu tăng 6,05%.v.v… Tuy nhiên mức tăng trưởng của các ngành sản xuất 9 tháng thấp hơn rất nhiều so với các năm trước. Dự 9 tháng đầu năm 2023 có 25/27 ngành sản xuất chỉ số tăng tuy nhiên mức tăng thấp.
Một số ngành sản xuất dự ước chỉ số sản xuất giảm so cùng kỳ như: Sản xuất giường, tủ, bàn, ghế (-3,25%); nguyên nhân giảm do ngành này từ đầu năm đến nay hợp đồng sản xuất giảm mạnh, nhiều Doanh nghiệp chưa có hàng mới; Sản xuất và phân phối điện, khí đột, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí (-8,54%) nguyên nhân ngành này giảm mạnh do năm 2023 các Doanh nghiệp sản xuất điện trên địa bàn được tập đoàn Điện lực Việt Nam giao chỉ tiêu sản xuất giảm nhiều so với năm trước. Đây cũng là nguyên nhân là cho chỉ số sản xuất công nghiệp 9 tháng đạt thấp.
- Chỉ số sản phẩm công nghiệp: Dự ước 9 tháng một số sản phẩm công nghiệp chủ yếu tăng so cùng kỳ năm 2022 như: Đá xây dựng các loại tăng 3,64%; cà phê các loại tăng 2,20%; Thức ăn gia súc, gia cầm, thủy sản tăng 7,97%; Sợi các loại tăng 6,02%; Vải các loại tăng 9,89%, quần áo các loại tăng 6,38%, giày dép các loại tăng 6,29%, sản phẩm kim loại tăng 11,33%; sản phẩm điện tử tăng 4%,… tuy nhiên một số ngành sản phẩm do thiếu đơn hàng sản xuất, khó khăn về nguyên liệu sản xuất, thị trường xuất khẩu giảm nên mức giảm so cùng kỳ như: Giường, tủ, bàn ghế giảm 0,42%, v.v...
- Chỉ số tiêu thụ: Chỉ số tiêu thụ toàn ngành công nghiệp trong tháng 9/2023 giảm 5,26% so với tháng 8/2023. Lũy kế 9 tháng chỉ số tiêu thụ giảm 9,12% so cùng kỳ, trong đó một số ngành chỉ số tiêu thụ 9 tháng tăng so cùng kỳ đó là: Sản xuất chế biến thực phẩm tăng 10,94%; Sản xuất trang phục tăng 13,57%; Sản xuất hóa chất và dược liệu tăng 28,27%; Sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại tăng 11,8%; Sản xuất xe có động cơ tăng 16,93% .... Các ngành có chỉ số tiêu thụ giảm như: Sản xuất đồ uống giảm 55%; Dệt giảm 18,44%; Sản xuất da và các sản phẩm liên quan giảm 11,42%; Sản xuất kim loại giảm 11,62%; Sản xuất giường, tủ, bàn, ghế giảm 38,47%; Chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa tăng 15,34%; Sản phẩm cao su và plastic giảm 13,75%; Sản xuất thiết bị điện giảm 19%; Sản xuất phương tiện vận tải khác giảm 43,28%; …
- Chỉ số tồn kho: Toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tháng 9/2023 dự ước tăng 4,71% so với tháng 8/2023. Một số ngành chỉ số tồn kho tăng cao so tháng trước như: Sản xuất chế biến thực phẩm (+40,17%); Dệt (+13,33%); sản xuất trang phục (+10,6%); sản xuất da và các sản phẩm liên quan (+2,88%); sản xuất thiết bị điện (+12,8%), sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn (+3,46%); Nguyên nhân chỉ số tồn kho tăng do thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa còn khó khăn, thời gian qua hầu hết duy trì sản xuất dự trữ hàng hóa nên lượng tồn kho tăng.
- Chỉ số sử dụng lao động: Chỉ số sử dụng lao động trong các doanh nghiệp tháng 9 giảm 0,24% so với tháng trước và giảm 6,93% so tháng cùng kỳ, trong đó: doanh nghiệp nhà nước giảm 0,02% so tháng trước và giảm 2,73% so tháng cùng kỳ; doanh nghiệp ngoài nhà nước tương ứng tăng 0,15% so tháng trước và giảm 12,02% so cùng kỳ; doanh nghiệp đầu tư nước ngoài giảm 0,27% so tháng trước và giảm 6,61% so tháng cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng chỉ số sử dụng lao động giảm 7,78% so cùng kỳ, trong đó ngành khai khoảng giảm 7,46%, công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 7,87%, sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hoà không khí và cung cấp nước giảm 1,47%; Hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải chỉ số lao động tăng 0,53% so cùng kỳ. Trong quý III sản xuất của doanh nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất như: giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, đơn hàng giảm… Do đó, một số Doanh nghiệp đã điều chỉnh quy mô sản xuất, cho công nhân nghỉ chờ việc đã ảnh hưởng tình tình sử dụng lao động 9 tháng so cùng kỳ.
2. Tài chính - Ngân hàng
a) Tài chính
Trong 9 tháng đầu năm 2023, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Ở trong nước và trong tỉnh nền kinh tế tiếp tục đối diện với “khó khăn kép” cả từ bên trong và bên ngoài, thách thức nhiều hơn thời cơ thuận lợi. Hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tiếp tục gặp nhiều khó khăn vì thiếu hụt đơn hàng, chuỗi cung ứng hàng hóa trên thị trường chậm, xuất khẩu giảm mạnh, giảm sản lượng sản xuất, giảm doanh thu, giảm nộp ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó lĩnh vực đất đai cũng giảm sâu do thị trường bất động sản bị ngưng trệ, nhiều dự án lớn theo quy hoạch của tỉnh vẫn chưa có nhà đầu tư. Tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp không khả quan đã làm cho người lao động thiếu việc làm, thu nhập giảm, lãi suất vay ngân hàng tăng, dẫn đến các giao dịch mua bán nhà đất, ô tô, xe máy, giao dịch chuyển mục đích sử dụng đất trong dân cũng giảm mạnh, ảnh hưởng đến số thu thuế thu nhập cá nhân, thu lệ phí trước bạ và tiền sử dụng đất. Mặt khác, tác động từ cơ chế, chính sách miễn giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí theo Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/01/2022 đến kết quả thu ngân sách Nhà nước, dự kiến ảnh hưởng và giảm thu ngân sách là 1.273 tỷ đồng.
Tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn 9 tháng đầu năm 2023 đạt 31.982,14 tỷ đồng ([1]), giảm 12,37% so với cùng kỳ. Trong đó: Thu nội địa ước đạt 30.709,87 tỷ đồng, giảm 11,55%. Một số khoản thu giảm so cùng kỳ như: khu vực doanh nghiệp nhà nước đạt 2.319,72 tỷ đồng, giảm 6,2%; Thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 10.694,01 tỷ đồng, giảm 3,67%; Thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 5.935,37 tỷ đồng, giảm 6,89%; Thuế thu nhập cá nhân đạt 4.822,06 tỷ đồng, giảm 6,18%; Các khoản thu về nhà đất đạt 2.232,18 tỷ đồng, giảm 53%...; Thu cân đối hoạt động xuất nhập khẩu đạt 1.148,22 tỷ đồng, giảm 32,39% so cùng kỳ.
Chi ngân sách 9 tháng đầu năm về cơ bản đã đáp ứng đủ và kịp thời kinh phí cho hoạt động của các cơ quan, đơn vị, đảm bảo kinh phí thực hiện chi lương, chi trợ cấp cho các đối tượng bảo trợ xã hội và các chính sách an sinh xã hội, đồng thời thực hiện tốt việc tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng kinh phí ngân sách đảm bảo các nhiệm vụ chi về chính sách chế độ cho các đối tượng chính sách và người lao động.
Dự ước tổng chi ngân sách Nhà nước 9 tháng đầu năm đạt 22.352,98 tỷ đồng, giảm 10,56% so cùng kỳ. Trong đó: Chi đầu tư phát triển đạt 10.128,36 tỷ đồng, giảm 3,16%; Chi thường xuyên đạt 12.220,42 tỷ đồng, giảm 10,86% so cùng kỳ.
Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng đầu năm chưa cao do một số dự án bố trí vốn khởi công mới năm 2023 đang thực hiện thiết kế bản vẽ thi công, dự toán, trình thẩm định... nên chỉ thanh toán phần khối lượng tư vấn; một số dự án phải thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng và chưa hoàn thành thủ tục chi trả nên các tháng đầu năm chưa có khối lượng để thanh toán; nguồn dự phòng chưa phân bổ, giải ngân.
b) Hoạt động ngân hàng
Trên địa bàn tỉnh hiện có 60 chi nhánh ngân hàng (của 42 ngân hàng), 221 phòng giao dịch trực thuộc và 22 chi nhánh ngân hàng cấp 2; 34 Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND); 05 chi nhánh tổ chức tài chính vi mô TNHH MTV cho người lao động nghèo tự tạo việc làm (CEP).
Kết quả huy động vốn và hoạt động tín dụng trên địa bàn như sau:
Tổng nguồn vốn huy động của các TCTD trên địa bàn ước đến 30/9/2023 đạt 298.129 tỷ đồng, tăng 3,62% so đầu năm. Trong đó: Tiền gửi ước đạt 295.229 tỷ đồng, tăng 3,59% so với đầu năm (Tiền gửi bằng đồng Việt Nam ước đạt 280.010 tỷ đồng, tăng 5,45%; Tiền gửi bằng ngoại tệ ước đạt 15.219 tỷ đồng, giảm 21,81%).
Lãi suất tiền gửi bằng VND bình quân của Ngân hàng Thương mại trong nước ở mức 0,2%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; mức 4,1-4,6%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng; mức 7,1-8,3%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến 12 tháng; mức 7,3-8,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ trên 12 tháng đến 24 tháng và mức 7,2- 8,6%/năm đối với kỳ hạn trên 24 tháng. Lãi suất huy động tiền gửi ngoại tệ tiếp tục duy trì ở mức 0%.
Tổng dư nợ cấp tín dụng trên địa bàn đến 30/9/2023 ước đạt 353.150 tỷ đồng, tăng 6,72% so với đầu năm (trong đó nợ xấu ước chiếm 1,1% trên tổng dư nợ cho vay). Trong đó: Tổng dư nợ cho vay ước đạt: 355.250 tỷ đồng, tăng 6,64% so đầu năm (dư nợ ngắn hạn đạt 213.050 tỷ đồng, tăng 9,71%; dư nợ trung, dài hạn ước đạt 140.100 tỷ đồng, tăng 2,48%).
Lãi suất cho vay bình quân của NHTM trong nước đối với các khoản cho vay mới và cũ còn dư nợ ở mức 9,3-11,4%/năm. Lãi suất cho vay ngắn hạn bình quân bằng VND đối với lĩnh vực ưu tiên khoảng 4,2%/năm. Lãi suất cho vay USD bình quân của NHTM trong nước đối với các khoản cho vay mới và cũ còn dư nợ ở mức 4,4 - 5,5%/năm đối với ngắn hạn; 5,9- 7,5%/năm đối với trung và dài hạn.
3. Vốn đầu tư phát triển
Dự ước tình hình thực hiện vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh quý 3/2023 thực hiện 31.790 tỷ đồng, tăng 13,43 so quý 2/2023 và tăng 20,15% so cùng kỳ. trong đó vốn ngân sách nhà nước đạt 3.303,4 tỷ đồng, tăng 29,29%; Vốn ngoài nhà nước đạt 14.753,7 tỷ đồng, tăng 11,62%; vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 13.176,9 tỷ đồng, tăng 12,11%; Vốn huy động khác đạt 555,9 tỷ đồng, tăng 11,19% so quý II/2023.
Dự ước 9 tháng đầu năm 2023 tổng vốn đầu tư xã hội trên địa bàn tỉnh thực hiện 83.617,9 tỷ đồng, tăng 16,25% so cùng kỳ, trong đó vốn khu vực nhà nước đạt 7.904,19 tỷ đồng, tăng 24,07%; vốn ngoài nhà nước đạt 38.651,4 tỷ đồng, tăng 17,76%; vốn đầu tư nước ngoài đạt 35.556,8 tỷ đồng, tăng 13,24%; Vốn huy động khác đạt 1.505,6 tỷ đồng, tăng 12,82%. Nguyên nhân nguồn vốn đầu tư tăng mặc dù trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế, sản xuất kinh doanh gặp khó khăn nhưng một số doanh nghiệp đầu tư mở rộng nhà xưởng và đầu tư sữa chữa, mua sắm tài sản cố định. Đặc biệt khu vực kinh tế ngoài nhà nước năng động, có tiềm lực phát triển nhanh, nguồn vốn đầu tư thực hiện của khu vực này tăng trưởng trong những năm gần đây, giúp nâng cao năng lực nội sinh của sự phát triển nền kinh tế. Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài dự ước 9 tháng đầu năm tăng cao (+13,24%) do thu hút vốn FDI tiếp tục đạt kết quả cao nhiều dự án khởi công xây dựng, mặt khác các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất, tăng qui mô năng lực sản xuất. Tình hình thực hiện các nguồn vốn như sau:
4. Hoạt động xây dựng
Tình hình hoạt động xây dựng 9 tháng đầu năm 2023 dù còn gặp khó khăn, tuy nhiên có bước chuyển biến tích cực, các công trình xây dựng đang được đẩy mạnh tiến độ thi công, đảm bảo kế hoạch, đáp ứng yêu cầu của các chủ đầu tư. Nhiều doanh nghiệp đã xây dựng tiêu chí gắt gao nhằm đảm bảo chất lượng công trình và an toàn lao động, nâng cao hiệu quả hoạt động, phát huy nội lực vốn có của doanh nghiệp, tạo sự phát triển bền vững góp phần vào tăng trưởng kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia về giao thông trên địa bàn tỉnh đang khẩn trương thi công, đặc biệt trong tháng 8/2023 Sân bay quốc tế Long Thành khởi công dự án nhà ga hành khách có vốn đầu tư 35.000 tỷ đồng, khu tái định cư sân bay Long Thành, đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Biên Hòa - Dầu Giây, đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1, cầu nối Nhơn Trạch với Thành phố Hồ Chí Minh, hình thành khu đô thị mới Nhơn Trạch, các công trình thuộc dự án đầu tư từ các nguồn ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, Đồng Nai có nguồn nhân lực khá dồi dào, phần lớn là lực lượng lao động trẻ, có tay nghề đáp ứng tốt nhu cầu của ngành xây dựng. Với sự nhạy bén, thích ứng linh hoạt, quản trị tốt, khắc phục khó khăn, các doanh nghiệp và các nhà thầu vẫn tiếp tục tập trung đẩy mạnh tiến độ thi công, đảm bảo tiến độ công trình theo kế hoạch của các chủ đầu tư nên hoạt động xây dựng 9 tháng tăng cao so cùng kỳ.
Dự ước giá trị sản xuất ngành xây dựng (theo giá hiện hành) trên địa bàn quý 3/2023 đạt 21.271,1 tỷ đồng, tăng 15,45% so với quý trước và tăng 11,92% so cùng kỳ năm trước, trong đó:
- Doanh nghiệp nhà nước: Dự ước giá trị sản xuất xây dựng khu vực doanh nghiệp nhà nước theo giá hiện hành quý 3/2023 thực hiện 180,9 tỷ đồng, tăng 91,01% so với quý 2/2023 và tăng 171,53 tỷ đồng so với cùng kỳ. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hóa toàn bộ nên giá trị sản xuất xây dựng khu vực này chủ yếu do doanh nghiệp nhà nước ngoài tỉnh thực hiện.
5. Thu hút đầu tư và đăng ký doanh nghiệp
Đến ngày 20/9/2023, thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) trên địa bàn tỉnh đạt khoảng 961,64 triệu USD, tăng 5,44% so với cùng kỳ, trong đó: cấp mới 49 dự án với tổng vốn đăng ký 246,77 triệu USD (so với cùng kỳ năm 2022, giảm 34,52% về vốn đăng ký cấp mới) và 77 dự án tăng vốn với tổng vốn bổ sung 714,87 triệu USD (so với cùng kỳ năm 2022, tăng 33,58% về vốn bổ sung).
Tính từ đầu năm 2023 đến ngày 20/9/2023, tổng vốn đầu tư trong nước đăng ký cấp giấy chứng nhận đầu tư, chủ trương đầu tư (chưa bao gồm các dự án trúng đấu giá, đầu thầu) và điều chỉnh tăng, giảm vốn khoảng 10.757,18 tỷ đồng, gấp hơn 5,5 lần so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó: cấp mới 18 dự án (trong khu công nghiệp 11 dự án, ngoài khu công nghiệp 07 dự án) với tổng vốn đăng ký là 6.058,56 tỷ đồng; có 09 dự án tăng vốn (trong khu công nghiệp 06 dự án, ngoài khu công nghiệp 03 dự án) với số vốn bổ sung là 4.718,624 tỷ đồng; có 01 dự án (trong khu công nghiệp) giảm vốn với số vốn giảm là 20 tỷ đồng. Lũy kế đến ngày 20/9/2023, số dự án còn hiệu lực là 1.091 dự án với số vốn hơn 317.043 tỷ đồng.
Tính từ ngày 01/01/2023 đến ngày 15/09/2023, tổng vốn đăng ký thành lập mới doanh nghiệp và bổ sung tăng vốn là: 46.885 tỷ đồng, giảm 13,17% so cùng kỳ. Trong đó, có 2.824 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng vốn đăng ký khoảng 21.244 tỷ đồng và 863 doanh nghiệp đăng ký tăng vốn với số vốn bổ sung khoảng 25.641 tỷ đồng. Ngoài ra có 1.463 Chi nhánh, địa điểm kinh doanh và văn phòng đại diện đăng ký hoạt động trên địa bàn tỉnh, bằng 86, % so với cùng kỳ năm 2022.
6. Sản xuất Nông - Lâm nghiệp và thủy sản
Chín tháng đầu năm 2023 sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tương đối ổn định, thời tiết thuận lợi cho cây trồng phát triển, tiến độ gieo trồng vụ Mùa đạt khá, sản lượng thu hoạch và năng suất cây trồng vụ Đông Xuân và vụ Hè Thu tăng so cùng kỳ; Công tác tái đàn đối với con heo ở nhiều hộ và trang trại chăn nuôi lớn đang có chuyển biến tích cực do giá heo hơi luôn ở mức hợp lý, dịch bệnh và kiểm dịch được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên do giá xăng dầu, giá vật tư nông nghiệp, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… tăng cao, đặc biệt là thức ăn chăn nuôi gia súc, gia cầm tăng cao, làm cho giá thành sản phẩm hàng hóa nông sản tăng nên người sản xuất nông nghiệp chưa có lãi nhiều. Hoạt động lâm nghiệp và thủy sản phát triển ổn định, sản lượng đáp ứng nhu cầu thị trường tiêu thụ.
Dự ước giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản (giá SS 2010) 9 tháng đầu năm 2023 ước đạt 37.412,8 tỷ đồng, tăng 3,69% so cùng kỳ. Trong đó: Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 34.049,3 tỷ đồng, tăng 3,71% (trồng trọt tăng 2,15%; chăn nuôi tăng 4,70%; dịch vụ tăng 1,79%); Giá trị sản xuất lâm nghiệp đạt 1.426,8 tỷ đồng, tăng 1,95%; Giá trị sản xuất thủy sản đạt 1.936,6 tỷ đồng, tăng 4,73%.
6.1. Nông nghiệp
a) Cây hàng năm
Thời tiết thuận lợi cho các cây trồng vụ Mùa phát triển, đến nay vụ Hè Thu đã thu hoạch xong nên người dân tập trung xuống giống một số cây trồng vụ Mùa. Tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm 9 tháng đầu năm 2023 đạt 134.424,26 ha, giảm 754,81 ha (-0,56%) so cùng kỳ.
Diện tích gieo trồng vụ Đông Xuân đạt 39.535,41 ha, giảm 426,15 ha (-1,07%) so với cùng kỳ. Diện tích gieo trồng vụ Đông Xuân giảm do một số diện tích thu hoạch vụ Mùa năm 2022 chậm nên người dân chưa chuẩn bị các khâu làm đất để xuống giống, một số chân ruộng lúa cao không đủ nước để gieo trồng, hơn nữa hiện nay hầu hết diện tích gieo trồng có xu hướng giảm dần do công tác quy hoạch, xây dựng, cho thuê v.v…Dự ước năng suất một số cây trồng chính tăng, giảm trong vụ Đông Xuân so cùng kỳ như sau: Năng suất lúa đạt 66,45 tạ/ha, tăng 0,87%; bắp đạt 89 tạ/ha, giảm 1,22%; khoai lang đạt 112,46 tạ/ha, tăng 0,02%; rau các loại đạt 168,71 tạ/ha, tăng 5,22%; đậu các loại đạt 14,3 tạ/ha, tăng 3,41%. Năng suất cây trồng tăng là do người dân xuống giống đúng vụ, chủ động nguồn nước tưới, thực hiện tốt khâu chăm bón, phòng chống dịch bệnh nên ít bị thiệt hại.
Tổng diện tích gieo trồng vụ Hè Thu là 56.377,93 ha, giảm 333,16 ha (-0,59%) so với cùng kỳ. Nguyên nhân giảm do công tác quy hoạch của địa phương làm ảnh hưởng đến việc gieo trồng, một số diện tích không chủ động được nguồn nước tưới, bên cạnh đó một số địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng sang cây ăn quả cho năng suất sản lượng cao và ổn định hơn…. Dự ước năng suất một số cây trồng chính tăng, giảm trong vụ Hè Thu so cùng kỳ như sau: Nhóm cây lương thực vẫn duy trì được năng suất, cụ thể như lúa đạt: 58,17 tạ/ha, tăng 0,68 tạ/ha (+1,19%); bắp đạt: 80,44 tạ/ha, tăng 2,36 tạ/ha (+3,02%); Nhóm cây củ có bột năng suất tăng so cùng kỳ bởi hầu hết các loại cây trồng này không đòi hỏi nhiều tới nguồn nước như: khoai lang tăng 0,03%; khoai mỳ tăng 2,91%; Nhóm rau các loại đạt 69,59 tạ/ha, giảm 0,02%; Nhóm đậu đỗ các loại đạt 13,49 tạ/ha, tăng 3,15%.
Sản lượng thu hoạch cây một số cây trồng vụ Hè thu năm 2023 tăng, giảm so cùng kỳ như sau: Sản lượng lúa 109.571,61 tấn, giảm 719,73 tấn (-0,65%); bắp 107.790,8 tấn, tăng 2.729,27 tấn (+2,6%); sắn: 243.076,06 tấn, tăng 554,95 tấn (+0,23%), mía 185.956,57 tấn, giảm 20.809 tấn (-10,06%), đậu tương 145 tấn, tăng 42,47 tấn (41,42%), Lạc 919,84 tấn, tăng 12,06 tấn (+1,33%); rau các loại 101.533,28 tấn, tăng 4.950,44 tấn (+5,13%); Đậu các loại 1.598,21 tấn, tăng 86,86 tấn (+5,75%) so với cùng kỳ… Sản lượng của các cây trồng này tăng chủ yếu là do năng suất cây trồng tăng và người dân đã áp dụng các biện pháp khoa học, kỹ thuật vào trong sản xuất như sử dụng các loại giống mới có điều kiện sinh trưởng thích ứng với thổ nhưỡng và khí hậu từng vùng, bên cạnh đó người dân đã tập trung đầu tư nhiều vào những cây có thị trường tiêu thụ xã hội cao và ổn định. Tuy nhiên một số cây có sản lượng giảm nguyên nhân chủ yếu là do diện tích giảm, dẫn đến sản lượng giảm so cùng kỳ.
Tiến độ gieo trồng vụ Mùa năm 2023: Dự ước tổng diện tích gieo trồng đến ngày 15/9/2023 đạt 46.200,7 ha, giảm 0,34% so cùng kỳ. Trong đó: diện tích lúa đạt 17.972 ha, giảm 0,57%; diện tích bắp đạt 12.385 ha, giảm 0,28%, diện tích khoai lang đạt 81 ha, giảm 2,52%; khoai mì đạt 2.656 ha, giảm 2,08%; mía đạt 893 ha, giảm 0,63%; rau các loại đạt 6.133 ha, tăng 0,36%; đậu các loại đạt 1.302 ha, tăng 0,5% so với cùng kỳ.
Về thủy lợi, phòng chống thiên tai: Các ngành chức năng phối hợp với địa phương theo dõi tình hình nguồn nước, tình hình mưa, lưu lượng dòng chảy, độ mặn tại các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh. Hiện nay thời tiết trên địa bàn tỉnh đang trong mùa mưa, nguồn nước đảm bảo phục vụ sản xuất và sinh hoạt theo kế hoạch, chưa xảy ra tình trạng thiếu nước tưới, xâm nhập mặn ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
b) Cây lâu năm
Tình hình sản xuất cây lâu năm trên địa bàn tỉnh tương đối ổn định, về thời tiết khí hậu khá thuận lợi cho cây trồng phát triển, hiện nay vẫn đang trong mùa mưa nhưng không gây thiệt hại đối với các loại cây ăn quả lâu năm; dịch bệnh có phát sinh nhưng ở thể nhẹ, không ảnh hưởng nhiều đến sinh trưởng và phát triển cây trồng; công tác tưới tiêu cho cây trồng luôn được các cấp, các ngành địa phương quan tâm. Tổng diện tích cây lâu năm hiện có là 170.850,74 ha, tăng 0,51% (+861 ha) so cùng kỳ, trong đó:
Diện tích cây ăn quả là 77.638 ha, chiếm 45,44% tổng điện tích, tăng 1,29% so cùng kỳ. Nguyên nhân diện tích cây ăn quả tăng là do giá bán khá ổn định như xoài, chuối, bưởi, quýt, sầu riêng và có thuận lợi là phù hợp với thổ nhưỡng đất, mặt khác sản lưởng các cây ăn quả này cũng tăng cao do người dân tập trung đầu tư chăm sóc, ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật,... nên người dân chuyển đổi sang trồng cây ăn quả do đạt hiệu quả kinh tế cao.
Diện tích cây công nghiệp lâu năm là 93.212,73 ha, chiếm 54,56% so với tổng diện tích, giảm 0,14% so với cùng kỳ. Hiện nay nhóm cây công nghiệp lâu năm như Điều, Tiêu, Cao su có xu hướng giảm do người dân không chú trọng đầu tư thâm canh và chăm sóc, một số diện tích bị chặt bỏ để chuyển sang trồng cây ăn quả và thực hiện các dự án theo định hướng phát triển của tỉnh.
Dự ước sản lượng thu hoạch một số loại cây trồng chính trong 9 tháng đầu năm 2023 như sau: Xoài đạt 87.406,6 tấn, tăng 0,7%; Chuối đạt 151.853,3 tấn, tăng 13,83%; Thanh long đạt 11.522,4 tấn, tăng 1,1%; Cam đạt 8.146,3 tấn, giảm 11,51%; Bưởi 65.532,5 tấn, tăng 14,76%; Chôm chôm 152.103,4 tấn, giảm 1,28%; Điều đạt 39.481 tấn, giảm 3,88%; Hồ tiêu đạt 27.833 tấn, giảm 1,38%; Cao su đạt 30.401 tấn, tăng 3,92% so cùng kỳ.
c) Chăn nuôi
Hoạt động chăn nuôi 9 tháng đầu năm phát triển ổn định, dịch bệnh trên đối tượng vật nuôi được kiểm soát tốt, trong tháng không phát sinh các dịch bệnh trên gia súc, gia cầm. Ngành chăn nuôi triển khai các giải pháp chăn nuôi an toàn sinh học, phòng chống dịch bệnh góp phần tái đàn có hiệu quả. Công tác kiểm dịch và kiểm soát giết mổ, phúc kiểm động vật được kiểm tra chặt chẽ tại các chốt, các cơ sở giết mổ. Tổng đàn gia súc có đến thời điểm tháng 9/2023 là 2.535.866 con, giảm 8% so cùng kỳ. Trong đó:
Đàn trâu đạt 3.937 con, tăng 0,46%; Bò đạt 95.801 con, tăng 4,23%; Số lượng đàn trâu, bò tăng là do sản phẩm thịt gia súc phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng xã hội cao, nên các hộ chăn nuôi trâu, bò đầu tư thêm con giống để nuôi, bên cạnh đó người dân cũng mạnh dạn đầu tư cải tạo đàn bò theo hướng bò thịt tăng thu nhập trong chăn nuôi. Sản lượng thịt trâu quý III/2023 đạt 68,1 tấn, giảm 5,91%, lũy kế 9 tháng đầu năm đạt 204,9 tấn, tăng 8,59%; Sản lượng thịt bò quý III/2023 đạt 1.247,9 tấn, tăng 1,28%; lũy kế 9 tháng đầu năm đạt 3.756,6 tấn, tăng 7,52% so cùng kỳ.
Đàn heo đạt 2.436.128 con (không tính heo con chưa tách mẹ), giảm 8,44% so cùng kỳ. Nguyên nhân đàn heo giảm là do chi phí đầu vào thời gian qua tăng cao chủ yếu là giá thức ăn chăn nuôi heo hiện tăng gấp nhiều lần so với trước, những tháng đầu năm giá heo hơi bán ra ở mức dưới giá thành sản xuất khiến người chăn nuôi gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, thị trường nội địa đang quá tải vì sản phẩm chăn nuôi không xuất khẩu được như kỳ vọng. Mặt khác, thị trường tiêu thụ có xu hướng giảm hơn vì kinh tế khó khăn, nhiều doanh nghiệp không có đơn hàng phải tạm ngừng sản xuất hoặc thu hẹp quy mô sản xuất, các bếp ăn tập thể tiêu thụ chậm sản phẩm chăn nuôi heo, do vậy người chăn nuôi cũng cân nhắc trong việc tái đàn. Mặt khác việc di dời các dự án chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi tiếp tục đẩy mạnh thực hiện tại các địa phương, một số huyện có số lượng chăn nuôi heo lớn như Thống Nhất, Xuân Lộc tiến hành rà soát các khu vực chăn nuôi, kiên quyết di dời hoặc nghiêm cấm các hộ, trang trại chăn nuôi dẫn đến tổng đàn giảm. Giá heo hơi trên địa bàn tỉnh đến ngày 17/9/2023 giao động trong khoảng từ 55.000 đến 58.000 đồng/kg. Sản lượng thịt heo quý III/2023 đạt 116.124,7 tấn, tăng 5,42%; lũy kế 9 tháng đầu năm đạt 365.231 tấn, tăng 6,2% so cùng kỳ. Số con heo xuất chuồng 9 tháng là 3.699.785 con, tăng 6,46% so cùng kỳ.
Tổng đàn gia cầm đến thời điểm tháng 9/2023 dự ước là 25.553,73 nghìn con, giảm 6,71% so cùng kỳ, trong đó gà đạt 23.154,36 nghìn con, giảm 6,28%. Nguyên nhân đàn gà giảm là do việc thực hiện di dời hoặc buộc ngưng hoạt động do nằm trong khu dân cư, không có giấy phép về môi trường khiến cho các cơ sở chăn nuôi gặp nhiều khó khăn như thiếu nguồn vốn để mua đất, đầu tư cơ sở hạ tầng chăn nuôi tại địa điểm mới. Bên cạnh đó, giá tiêu thụ gà công nghiệp giảm sâu, dao động từ 20.000 đến 30.000 đồng/kg, trong khi đó giá thức ăn chăn nuôi vẫn tiếp tục đứng ở mức cao và nhiều chi phí phát sinh, nhiều trại phải “treo” chuồng hoặc bỏ nghề vì càng nuôi càng lỗ. Sản lượng thịt gia cầm quý III/2023 đạt 49.372 tấn, tăng 2,79%; lũy kế 9 tháng đầu năm ước đạt 148.257,26 tấn, tăng 6,66%, trong đó thịt gà 130.279,1 tấn, tăng 7,01%; Sản lượng trứng gia cầm ước đạt 1.017,5 triệu quả, tăng 6,58% so cùng kỳ.
6.2. Lâm nghiệp
Trong tháng 9/2023 sản lượng gỗ khai thác dự ước đạt 26.946,9 m3, ước quý III/2023 đạt 84.301 m3, tăng 2,57%; lũy kế 9 tháng đầu năm đạt 224.766 m3, tăng 2,27% so cùng kỳ, nguyên nhân tăng là do diện tích rừng sản xuất đã đến kỳ thu hoạch và một số diện tích khai thác tận thu dự án chuyển đổi quy hoạch. Sản lượng củi khai thác dự ước tháng 9/2023 đạt 453 ste; ước quý III/2023 đạt 1.373,3 ste, tăng 1,49%; lũy kế 9 tháng đạt 2.820,5 ste, tăng 1,99% so cùng kỳ.
Trong 9 tháng đầu năm 2023, trên địa bàn tỉnh xảy ra 02 vụ cháy rừng (vào tháng 02/2023 và tháng 4/2023) tại huyện Vĩnh Cửu, tổng diện tích rừng bị thiệt hại là 1,63 ha rừng (rừng sản xuất). Nguyên nhân do người dân đốt dọn nương rẫy gây cháy lan. Diện tích rừng bị chặt, phá là 1,09 ha rừng.
Công tác PCCCR và quản lý bảo vệ rừng: Công tác PCCCR là nhiệm vụ chiến lược trọng tâm hàng đầu của ngành Lâm nghiệp trong việc hướng dẫn, đôn đốc các địa phương và đơn vị chủ rừng thực hiện tốt công tác trực, sẵn sàng lực lượng, phương tiện chữa cháy, cứu nạn cứu hộ kịp thời, hiệu quả, an toàn khi có cháy rừng xảy ra; kiểm tra các địa bàn trọng điểm có nguy cơ cháy rừng cao. Thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo cháy rừng, tọa độ các điểm cháy qua ảnh vệ tinh trên hệ thống thông tin cảnh báo sớm, xác minh điểm cháy ngoài thực địa để có biện pháp xử lý phù hợp.
6.3. Thủy sản
Ước tính tổng sản lượng thủy sản tháng 9/2023 đạt 6.376,5 tấn, tăng 4,21% so cùng kỳ; ước quý III/2023 đạt 19.187,9 tấn, tăng 5,31%; lũy kế 9 tháng đầu năm ước đạt 54.521,7 tấn, tăng 4,71% so cùng kỳ. Trong đó: Sản lượng cá ước quý III/2023 đạt 15.937 tấn, tăng 5,29%; lũy kế 9 tháng đạt 44.222,8 tấn, tăng 4,6%; Sản lượng tôm quý III/2023 đạt 2.208,6 tấn, tăng 6,83%; lũy kế 9 tháng đạt 7.918,2 tấn, tăng 5,96%; Sản lượng thủy sản khác quý III/2023 đạt 1.042,3 tấn, tăng 2,42%; lũy kế 9 tháng đạt 2.380,7 tấn, tăng 2,74%. Nguyên nhân tăng là do nhu cầu thị trường tiêu thụ xã hội ngày một tăng, sản phẩm thủy sản được người tiêu dùng sử dụng nhiều, giá bán sản phẩm thủy sản tăng cao, do đó nhiều hộ dân chủ động mở rộng diện tích nuôi trồng, áp dụng khoa học kỹ thuật, chăm sóc con giống, vật nuôi, nhằm hạn chế dịch bệnh phát sinh, nên sản lượng thủy sản quý III/2023 và 9 tháng đầu năm tăng khá so cùng kỳ.
7. Thương mại du lịch, giá cả, xuất nhập khẩu và vận tải
7.1. Thương mại dịch vụ