(CTT-Đồng Nai) - Nhiều năm qua, Hợp tác xã (HTX) rau Tân Yên tại xã Gia Tân 3, H.Thống Nhất đã xuất khẩu tốt nhiều mặt hàng rau, trái như: rau đay, rau lang, đậu bắp, trái đu đu…đi nhiều thị trường như khu vực Trung Đông, Hoa Kỳ. Đây cũng là một trong số ít những HTX xuất khẩu các loại rau, lá đi nhiều thị trường khó tính mang lại lợi nhuận tốt cho các xã viên.


HTX đang đẩy mạnh đầu tư vùng trồng, xuất khẩu thu về nguồn ngoại tệ từ các loại lá vốn bỏ đi như: lá mì, lá đu đủ, lá đậu bắp...Đây cũng là HTX đi tiên phong xây dựng chuỗi liên kết trồng rau theo hướng VietGAP khép kín từ khâu trồng, sơ chế, đến xuất khẩu nông sản.

Xuất khẩu những loại rau, lá không đụng hàng

Khoảng 10 năm, hoạt động xuất khẩu lá khoai mì, lá đậu bắp, lá đu đủ… đã xuất hiện tại một số vùng của Việt Nam. Đây đều là những loại cây trồng thu củ, thu trái nên lá cây đều bị bỏ đi khi nông dân thu hoạch.

Bà An Tú Anh, Giám đốc HTX rau Tân Yên chia sẻ, từ nhiều năm trước, bà đã đi tìm hiểu về mô hình xuất khẩu các loại rau, lá nông dân thường bỏ đi vì chỉ thu hoạch củ hoặc trái. Thời gian đầu, nữ giám đốc HTX này tìm những vườn mì chuẩn bị thu hoạch củ xin vào thu hoạch lá mà chỉ trả chi phí rất rẻ, thậm chí có chủ vườn cho không vì nguồn lá mì này vốn bị bỏ đi. Cây mì không lo dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vì đây là cây dễ trồng dễ sống, ít sâu bệnh. Tuy nhiên, việc tận thu nguồn lá trước khi thu hoạch củ không được nhiều về sản lượng vì chỉ tận dụng được một ít lá ở phần ngọn cây, chi phí nhân công quá cao nên hiệu quả không lớn.

Nhưng thấy được tiềm năng của việc xuất khẩu các loại lá cây không đụng hàng trên, bà An Tú Anh đã lặn lội đi tìm hiểu các mô hình xuất khẩu này ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước để tìm hiểu từ quy trình thu hoạch đến làm sạch lá, xử lý lá… theo yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Bà cũng đã thử nghiệm nhiều lần xuất khẩu mặt hàng này.

Dịch Covid-19 khiến nông dân trồng rau lao đao vì đầu ra gặp khó khăn, bà An Tú Anh tập trung đẩy mạnh thị trường xuất khẩu các loại rau, lá vốn trước đây chủ yếu làm thử nghiệm. Và bà tìm ra cơ hội mới khi lượng đơn đặt hàng từ các nước Trung Đông nhập khẩu các loại lá mì, lá cây đậu bắp, lá rau đay, lá và trái đu đủ… tăng đột biến so với những năm trước đó.


Đầu tư vùng chuyên canh

Chia sẻ câu chuyện tìm cơ hội trong khó khăn, bà An Tú Anh cho hay, dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh tế thế giới khiến thị trường xuất khẩu rau trái nói riêng và nhiều loại nông sản khác bị giảm sút. Thị trường tiêu thụ nội địa cũng chậm hơn rất nhiều so với trước. Tuy nhiên, việc xuất khẩu các loại lá có giá rẻ, dễ bảo quản như: lá mì, lá đậu bắp, lá cà ghém, lá đu đủ…lại đắt hàng. Tìm cơ hội trong khó khăn, HTX mở rộng đầu tư vùng sản xuất các loại rau, lá có thế mạnh xuất khẩu.

Với các loại lá như lá mì, lá đu đủ, lá rau đay… HTX đang có đơn hàng xuất khẩu hàng trăm tấn/năm sang thị trường Trung Đông. Ngoài ra, HTX đã ký được hợp đồng xuất khẩu rau đậu bắp sang Hoa Kỳ với sản lượng bước đầu khoảng 100 tấn/năm.

Bà An Tú Anh chia sẻ, HTX đang thử nghiệm trồng cây mì vừa cho thu hoạch củ vừa thu hoạch lá và trồng mì chuyên thu lá. Cây mì 1 năm thu 1 lứa lá, 1 lứa củ thì năng suất củ bị ảnh hưởng không lớn. Hiệu quả của mô hình này là người trồng có thể thu tiền bán lá đủ chi phí đầu tư như tiền công, tiền giống, tiền phân thuốc và hưởng trọn lợi nhuận khi bán củ. Trồng mì chuyên thu lá thì 1 lần trồng sẽ thu hoạch trong nhiều năm. Thường năm sau, năng suất lá thu được gấp đôi năm đầu. Một năm trồng mì để thu hoạch lá, nông dân có thể đạt doanh thu cả 100 triệu đồng/ha, cao hơn nhiều so với trồng chỉ thu hoạch củ.

Sau khi trồng thử nghiệm thành công, từ đầu năm đến nay, HTX đã mở rộng được khoảng 10ha trồng mì lấy lá xuất khẩu. Năm 2023, nhu cầu nhập khẩu các loại rau, lá của các nước Trung Đông nói riêng, của nhiều nước khác nói chung tăng, HTX có nhu cầu hình thành các vùng chuyên canh với quy mô hàng trăm ha trồng mì và các loại rau, trái khác cung cấp cho thị trường xuất khẩu. Trước mắt, HTX sẽ ưu tiên hợp tác với các xã viên với hình thức thuê đất giao khoán cho xã viên, HTX đầu tư giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm. Xã viên bỏ công chăm sóc, quản lý, thu hoạch và được chia 50% lợi nhuận.

Bà An Tú Anh cho hay, nông dân cứ nghĩ phải làm tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP thì mới đủ tiêu chuẩn xuất khẩu nhưng thực tế chỉ cần đem mẫu sản phẩm đi test không tồn dư thuốc và các chất bị hạn chế là đủ chuẩn xuất khẩu. Nhiều loại rau, lá đang là thế mạnh xuất khẩu của HTX đều là những cây dễ chăm sóc, ít sâu bệnh như cây mì chỉ cần bón lót 1 lớp phân hữu cơ trước khi trồng, kỹ lưỡng trong khâu chọn giống mì sạch bệnh, nhất là ưu tiên sử dụng giống mì bản địa nên hầu như không tốn chi phí thuốc thang nhiều.