BS Hồ Thị Hồng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết, máu là một chất lỏng lưu thông trong hệ tuần hoàn của cơ thể. Máu gồm hai thành phần chính: các tế bào máu và huyết tương. Các tế bào máu bao gồm: hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, tủy xương là nơi sinh ra các tế bào máu này. Huyết tương là phần dung dịch có màu vàng, thành phần chủ yếu là nước; ngoài ra còn có nhiều thành phần khác như: kháng thể, đạm, mỡ, đường, vitamin, muối khoáng, các men… Khi hiến máu, người hiến máu có thể hiến máu toàn phần hoặc một số thành phần máu.

Lượng máu ở người khỏe mạnh tương đối ổn định và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi, giới, cân nặng... Lượng máu tỷ lệ thuận với trọng lượng cơ thể, mỗi người có trung bình từ 70 - 80ml máu/kg cân nặng. Lượng máu tương đối ổn định nhờ cơ chế điều hòa giữa lượng máu sinh ra ở tủy xương và lượng máu bị mất đi hàng ngày.

Tiêu chuẩn người hiến máu

 
Người hiến máu phải có đủ tiêu chuẩn về tuổi, sức khỏe và các điều kiện khác, cụ thể:
Tuổi từ đủ 18 đến 60 tuổi. Người có cân nặng ít nhất là 42 kg đối với nữ, 45 kg đối với nam được phép hiến máu toàn phần. Người có cân nặng ít nhất là 50 kg được phép hiến một hoặc nhiều thành phần máu bằng gạn tách.

 
Không mắc các bệnh mạn tính, cấp tính về thần kinh, tâm thần, hô hấp, tuần hoàn, tiết niệu, tiêu hoá, gan mật, nội tiết, máu và tổ chức tạo máu, bệnh hệ thống, bệnh tự miễn, tình trạng dị ứng nặng; không có tiền sử lấy, hiến, ghép bộ phận cơ thể người; không nghiện ma tuý, rượu; không có các khuyết tật nặng và đặc biệt theo quy định tại Luật Người khuyết tật; không sử dụng một số thuốc có nguy cơ gây đột biến di truyền theo quy định của Bộ Y tế; không mang thai, không mắc các bệnh lây truyền qua đường máu, đường tình dục tại thời điểm đăng ký hiến máu.

Huyết áp tối đa trong khoảng từ 100 mmHg đến dưới 160 mmHg và tối thiểu trong khoảng từ 60 mmHg đến dưới 100 mmHg; Mạch trong khoảng từ 60 đến 90 lần/phút.

 
Không có một trong các biểu hiện: gầy, sút cân nhanh (trên 10% cân nặng cơ thể trong thời gian 6 tháng); da xanh, niêm mạc nhợt; hoa mắt, chóng mặt; vã mồ hôi trộm; hạch to xuất hiện nhiều nơi; sốt; phù; ho, khó thở; tiêu chảy; xuất huyết các loại; có các tổn thương, dấu hiệu bất thường trên da.

 
Tùy theo hiến máu toàn phần hay thành phần máu mà người hiến máu phải làm các xét nghiệm phù hợp, kết quả xét nghiệm phải đạt tiêu chuẩn theo quy định của Bộ Y tế đối với người hiến máu. Ngoài các tiêu chuẩn trên, việc được hiến máu do bác sĩ khám tuyển chọn người hiến máu xem xét, quyết định.

Một số lưu ý trước và sau khi hiến máu

Hiến máu theo đúng hướng dẫn không có hại cho sức khỏe. Các thành phần máu chỉ có đời sống nhất định và được thay thế hàng ngày. Ví dụ hồng cầu trong cơ thể có đời sống khoảng 120 ngày và được thay thế bởi hồng cầu mới, bạch cầu có đời sống từ một tuần đến vài tháng,…Cho đi dưới 1/10 lượng máu trong cơ thể thì không ảnh hưởng tới sức khoẻ.

 
Người hiến máu cần lưu ý, đêm trước khi hiến máu không nên thức quá khuya; nên ăn nhẹ, không uống rượu bia trước khi hiến máu; mang theo Căn cước công dân hoặc thẻ hiến máu khi tham gia hiến máu; chuẩn bị tâm lý ổn định thoải mái…

Sau khi hiến máu, cần hạn chế các hoạt động gắng sức đòi hỏi nhiều thể lực như: đá bóng, tập thể hình, không leo trèo cao, không thức quá khuya; tăng cường sử dụng các chất dinh dưỡng, bổ máu như: thịt, gan, trứng, sữa; dùng thêm các thuốc cung cấp sắt nếu có thể; hạn chế sử dụng rượu bia trong ngày đầu sau khi hiến máu.

Người dân có thể hiến máu lần tiếp theo sau 12 tuần đối với hiến máu toàn phần hoặc khối hồng cầu bằng gạn tách; sau 2 tuần đối với hiến huyết tương hoặc hiến tiểu cầu bằng gạn tách.